Tara – Jezera, vidikovci, skijanje, događaji, lokaliteti, NP

Jedna od najposećenijih i najprivlačnijih planina u Srbiji jeste Tara. Planina Tara se nalazi u zapadnoj Srbiji i proteže se između kanjona reke Drine, doline reke Đetinje i planine Zlatibor. Najviši vrh ove planine je Koziji Rid, sa nadmorskom visinom od 1591 metar.

Planina Tara se sastoji iz tri celine:

• Ravna Tara – Deo koji se nalazi u Kaluđerskim barama. Ovaj deo je ujedno i najnaseljeniji deo i nalazi se nedaleko od Bajine Bašte. Okružen je rekama: Drinom, Račom, Konjskom rekom, Belim Rzavom i Dervenom, gde se nalazi vrh Zborište, sa nadmorskom visinom od 1544 metara.
• Crni vrh – Nalazi se između sela Zaovine i Rastište.
• Zvijezda – Nalazi se u kanjonskom delu Drine, kod sela Jagoštica. Veoma često je nazivaju i Visoka Tara.

Biljni svet planine Tare

Povoljna klima i delovanje prirodnih faktora su jako dobro uticali na razvoj flore ove planine. Postoji čak oko 1019 vrsta biljaka, među kojima su i paprati, golosemenice, skrivenosemenice, niže biljke, gljive, lišajevi, mahovine… Među gljivama su rasprostranjene i pupavke, koje predstavljaju najotrovnije gljive na našim prostorima. One rastu po šumama na Mitrovcu, tokom leta i zadržavaju se do jeseni. Tara je poznata po brojnim šumama sa velikim brojem endemičnih i reliktnih vrsta biljaka, kao što su Pančićeva omorika, tisa, jeremičak, zlatna paprat… Do sada je zabeleženo oko 30 ovakvih vrsta. Takođe, najrasprostranjenije šume Tare su šume jele, bukve, smrče, četinara – bor i lišćarske vrste šuma – javor, breza…

Životinjski svet Tare

Životinjski svet Tare je veoma razvijen. Veliki broj mešovitih šuma pruža različite, povoljne uslove za razvoj raznovrsnog životinjskog sveta. Bogatstvo Tare i njenih šuma jesu 53 vrste sisara i oko 153 vrsta ptica, od kojih su retke vrste suri orao, veliki tetreb, sivi soko, zmijar, šumska šljuka. Zaštićene vrste životinja na ovom području su divokoza, medved i srna.

Nacionalni park Tara

Nacionalni park Tara je proglašen 1981. godine. Cilj je bio očuvanje retkih vrsta biljaka i životinja, a do samog proglašenja je došlo zbog endemične vrste biljke “carice svih endemita” – Pančićeve omorike, očuvanih šuma i raznovrsnosti flore i faune. Nalazi se na prosečnoj nadmorskoj visini od 1200 metara i površini od 19 175 hektara.

Planina Tara poseduje i neka kulturna i arheološka mesta

Selo Rastište

Ovo selo se nalazi u opštini Bajina Bašta. U ovom selu se nalaze:

1. Klisura Aluškog potoka – Nalazi se na području Nacionalnog parka Tara, na samom severu. Ovu klisuru izgrađuje istoimeni potok. Aluški potok sa još četiri – Rovinjski, Jokića potok i Kremića potok – čini izvorište reke Dervente, desne pritoke reke Drine.

2. Lokalitet Mramorje na potesima Gajevi i Uroševine – Ovi arheološki lokaliteti se nalaze u ataru sela Rastište, na predelu Nacionalnog parka Tara. Na ovom posedu se nalazi i pozno srednjovekovno groblje mramorima. Groblje (Gajevi) je po poslednjoj evidenciji posedovalo 35 spomenika, od kojih danas nekolicina nedostaje. Dva sanduka su bez postolja, sa motivima polumeseca, krsta i kruga. Nalazi se na posedu porodice Bogdanović. Groblje (Uroševine) se nalazi na posedu porodice Urošević. Po poslednjoj evidenciji je posedovalo 38 spomenika, ali je veći deo uništen presecanjem trase seoskog puta.

3. Stara crkva u Rastištu – Nalazi se na teritoriji Nacionalnog parka Tara, u opštini Bajina Bašta. Ovo je hrišćanska, pravoslavna bogomolja, koja pripada Eparhiji Žičkoj.

4. Crkva Pokrova Presvete Bogorodice – Nalazi se na posedu Nacionalnog parka Tara, u opštini Bajina Bašta. Podignuta je 1994. Godine i pripada Eparhiji Žičkoj. Posvećena je pokrovu Presvete Bogorodice.

Druga mesta

• Manastir Rača – Nalazi se u podnožju planine Tare, na desnoj obali reke Rače. Sagrađen je u XIII veku i pripada Eparhiji Žičkoj. U ovom manastiru se za vreme Drugog svetskog rata čuvalo Miroslavljevo jevanđelje, najznačajniji ćirilični spomenik XII veka.

• Etno domaćinstvo na Kaluđerskim Barama – Nalazi se u opštini Bajina Bašta. Predstavlja folklornu arhitekturu i vredan primer narodnog graditeljstva sa kraja XIX i početka XX veka. Od ukupno devet opremljenih objekata, danas postoji četiri.
• Skit Svetog Đorđa – Ovaj arheološki lokalitet se nalazi u klisuri reke Rače, nedaleko od manastira Rača, na posedu Nacionalnog parka Tara. Obuhvata tri objekta i groblje oko najveće građevine. Građevina se smatra centrom najveće prepisivačke delatnosti ovih krajeva.
• Šarganska osmica – Ovo remek delo realizovano je dvadesetih godina prošlog veka sa ciljem da se prugom spoji Mokra Gora sa Šarganom. Visinska razlika je 300 metara, a stoga je pruga u obliku osmice duga 13,5 kilometara. Svrha Šarganske osmice je da njenim posetiocima obezbedi kratko, ali veoma uzbudljivo putovanje kroz prirodu i zelenilo, prelazeći preko mostova, vijadukta i dvadesetak tunela. Nalazi se na samoj tromeđi Tare, Zlatara i Zlatibora.

Tara i njena jezera

Planina Tara ima veoma povoljan položaj za rast i razvoj turizma, jer omogućava veoma raznovrstan sadržaj svim svojim posetiocima. Neki od turističkih i najposećenijih lokaliteta Tare jesu reka Drina, jezera Zaovine i Perućac.

• Zaovinsko jezero – Ovo je veštačko jezero i ono se nalazi kod sela Zaovine. Najveća dubina ovog jezera iznosi oko 110 metara, a dužina je 4,1 kilometar. Na ovom području je zabeleženo čak oko pedeset posto celokupne flore planine Tare, sa oko 600 vrsta biljaka. Karakteristika ovog jezera je bistra voda koja se, uz malo prerade, može koristiti i za piće. Ono što se treba naglasiti jeste da je kod ovog jezera Josif Pančić otkrio čuvenu Pančićevu omoriku.

• Jezero Perućac – Ovo je takođe veštačko jezero. Nalazi se u opštini Bajina Bašta, kod istoimenog mesta Perućac. Ovo jezero grli, odnosno obavija Taru. Najveća izmerena dubina jezera iznosi 60 metara, a dužina je 54 kilometara. Turizam ovog jezera je veoma razvijen. Jezero je pogodno za ribolov, kao i za kupanje. Stanište je za nekoliko vrsta riba kao što su mladica, mrena, klen, šaran, som itd.

Pored ova dva veoma poznata i značajna jezera, Tara poseduje i jezero Kruščica, Spajići i Crno Osoje.

• Jezero Kruščica – Nalazi se na posedu Nacionalnog parka Tara. Nastaje spajanjem Karaklijskog i Baturskog Rzava. Voda ovog jezera je toliko čista da je ljudi koriste za piće bez ikakve prerade. Okruženo je netaknutim šumama i prirodom. Bogato je klenom, a ribolov se obavlja isključivo varaličarskim i mušičarskim priborom.

• Jezero Spajići – Ovo jezero je akumulacija koja nastaje od proceđene vode iz Zovinskog jezera, Zmajevačke reke i Popovića potoka. Jezero predstavlja pravi raj posetiocima. Okruženo je gustom šumom, a karakteristika mu je čista voda, tirkizna boja i izdužen oblik. Nalazi se tik ispod Zaovinskog jezera. Kupanje je dozvoljeno i poseduje uređenu plažu, a osim toga je dozvoljen i ribolov.

Skijališta i ski staze na Tari

Tara poseduje nekoliko skijališta:

1. Beli bor – Nalazi se pokraj istoimenog hotela i poseduje dve staze sa dužinama od 80 i 380 metara. Pored ovih ski staza, poseduje i dva ski lifta.
2. Nagramak – Nalazi se na nadmorskoj visini od 1300 metara, u selu Sekulica. Staza je duga čak 860 metara, što je svrstava u crvenu kategoriju. Moguće je i noćno skijanje.
3. Mitrovac – Poseduje tri ski staze od 50, 100 i 250 metara. Ovde se nalaze i ski staze za decu i početnike.

Vidikovci na Tari

Na ovoj planini se nalazi i veliki broj vidikovaca, a među najposećenijim su Banjska stena, Sjenič, Crnjeskovo, Osluša i Bilješke stene.

• Banjska stena – Za ovaj vidikovac kažu da je najlepši, ujedno i najposećeniji. Nalazi se na nadmorskoj visini od 1065 metara i na udaljenosti od 6 kilometara od Mitrovca. Pogled sa ovog vidikovca se pruža na jezero Perućac i kanjon reke Drine.
• Vidikovac Sjenič – Ovaj vidikovac se nalazi na 1444 metara nadmorske visine, na Crnom vrhu, 6 kilometara od Predovog krsta. Vidikovac je poznat po čuvenoj osmatračnici, visokoj 12 metara. Posle Banjske stene, ovaj vidikovac je najomiljeniji među posetiocima.

• Vidikovac Crnjeskovo – Vidikovac se nalazi na 1035 metara nadmorske visine. Predivni pogled sa vidikovca se pruža na klisuru reke Rače i Bajinu Baštu.
• Vidikovac Osluša – Nalazi se na oko 8 kilometara od Mitrovca, na lokalitetu poznatom pod nazivom “Ravna Tara”. Opremljen je drvenom nadstrešnicom i poseduje klupe i stolove. Na tom posedu se nalazi i poletište za paraglajding. Pogled sa ovog vidikovca se pruža na reku Drinu, Bajinu Baštu i Bosnu.
• Bilješke stene – Nalazi se na nadmorskoj visini od 1225 metara, na oko 6 kilometara od Predovog krsta. Da biste dodatno i neometano uživali u pogledu koji se pruža na jezero Perućac, reku Drinu i Bajinu Baštu, napravljene su klupe i stolovi. Jedna zanimljivost o ovom mestu jeste da se nedaleko od vidikovca nalazi mala koliba. Koliba je izgrađena od strane filmske ekipe, za potrebe filma “Ptice koje nikad ne polete”. Posetiocima je slobodan pristup ovoj kolibi.
• Vidikovac Zelenika – Vidikovac Zelenika je novouređeni vidikovac u Nacionalnom parku Tara. Smešten je odmah pored puta koji se sa Mitrovca spušta ka Perućcu, a sa njega se pruža nestvarno lep pogled na jezero Perućac, Drinu, hidroelektranu „Bajina Bašta”, Gvozdačke planine i područje Ostata u Republici Srpskoj. U daljini se pruža pogled i na Bajinu Baštu. Izgrađen je 2022. godine.

Tara – Šta još posetiti na planini?

Pored već pomenutih bogatstava Tare koja su veoma povoljna za rast i razvoj turizma, veliku ulogu u tome igraju i Kaluđerske bare, Predov krst, Jerinin grad, kanjon Belog Rzava, Lokalitet Luke i rezervat prirode “Crveni potok”.

• Kaluđerske bare su najnaseljeniji i najlepši deo planine Tare. Nalaze se na nadmorskoj visini od 1059 metara, nedaleko od Bajine Bašte. Na ovom posedu se pruža prelepi, bajkoviti pogled, jer je bogat šumama smrče, jele i crnog i belog bora. Turizam ove planine je počeo da se razvija upravo sa ovog mesta. Danas se na ovom posedu nalaze uređene pešačke staze, trim staze, staze za skijanje, sankanje i sportski tereni, kao i jedni od najpoznatijih hotela.

• Predov krst je lokalitet smešten na najudaljenijoj tačci Tare. Nalazi se na nadmorskoj visini od 1075 metara. Zbog svog geografskog položaja i izolovanosti, većim delom je priroda sačuvana, kako biljni tako i životinjski svet. Upravo na ovom posedu se nalaze najviši vrhovi planine Tare, među kojima je jedan na teritoriji Srbije, a to je upravo Koziji Rid, sa nadmorskom visinom od 1591 metra, koji je i najviši vrh ove planine. Predov krst sa svih strana okružuju krivine jezera Perućac. Samo zamislite kako to izgleda iz vazduha! Za ovaj predeo su vezani rezervati prirode “Zvezda planina”, “Brusnica” i “Karaula štula”.

• Jerinin grad ili tvrđava Solotnik je smeštena na kamenoj uzvišici, na obroncima istočne strane planine Tare. Nalazi se kod sela Solotuše, nedaleko od Bajine Bašte. Još uvek se ne može utvrditi koje godine je sazidana ova tvrđava, ali se zna da je u pitanju XV vek. Osvojen je sredinom XV veka u napadu Turske. Prilikom arheoloških istraživanja pronađeni su neki delimični ostaci ovog zamka i iz gvozdenog doba.

• Kanjon Belog Rzava – U središnjem delu svog toka, reka Beli Rzav formira jedan od najlepših i najživopisnijih kanjona. Na oko kilometar od sela Đurići, Beli Rzav počinje da se sužava i formira nekoliko stotina metara dubok kanjon. U tom delu Rzav teče duboko uklesan u stenama, preko kaskada i vodopada, omogućavajući svakom posetiocu prizore za pamćenje. Ukupna dužina ovog kanjona iznosi između 2 i 3 kilometra i privlači veliki broj avanturista, kao i ljubitelje divlje i netaknute prirode.

• Lokalitet Luke – Nalazi se u dolini reke Beli Rzav. Na ovom lokalitetu može se pronaći i geomorfološka atrakcija poznata pod nazivom Ravna stena ili Grad. Ravna stena predstavlja spomenik prirode stvoren abrazijom nekadašnjeg Panonskog mora, a kasnije jezera koje je isteklo kanjonom Ćurića sklopova. Na ovoj lokaciji se u srednjem veku nalazilo staro utvrđenje, a nešto kasnije i utočište legendarnog hajduka i odmetnika, Kostreš Harambaše. Postoje samo dva prilaza na ovaj lokalitet. Jedan vodi kroz pećinu sa jugozapadne strane, a drugi, klesani, nalazi se na severu.

• Rezervat prirode “Crveni potok” – Prirodni rezervat „Crveni potok“ se nalazi na visoravni Mitrovac u središnjem delu Nacionalnog parka Tara. Naziv je dobio po tome što kroz njega protiče potok koji se u svom gornjem toku razliva preko zemljišta sastavljenog od crvene ilovače tako da u vreme jačih padavina dobija crvenu boju. Rezervat je obrastao mešovitom šumom smrče, jele, jove i Pančićeve omorike.

Aktivnosti koje pruža planina Tara

1. Za ljubitelje planinarenja je planina Tara prava odluka. Tara poseduje preko dvadeset označenih planinskih staza. Ukupna dužina markiranih i kombinovanih staza iznosi preko 260 kilometara. Staze poseduju preko 200 znakova i nove planinske mape.

2. Planinski biciklizam – Planina Tara trenutno poseduje tri obeležene staze za planinski biciklizam, koje se mogu koristiti i kao pešačke. Dostupno je i iznajmljivanje bicikala.

3. Kanjoning rekom Beli Rzav – Kanjoning je neverovatna avantura koju svako mora doživeti. Na planini Tari je veoma aktuelan ovaj sport, niz 1000 metara duboke kanjone. Kanjoning je dozvoljen samo za punoletne osobe, a ture se organizuju od maja do oktobra meseca.

4. Rafting – Od svih aktivnosti, ipak je rafting najpopularniji. Vožnja kajakom omogućava pristup i nepristupačnim, bajkovitim delovima Tare. Najčešći izbor turista je krstarenje kanjonom reke Drine i vožnja kajacima na Zaovinskom jezeru.

5. Paraglajding – Kao što je već pomenuto, na ovoj planini, kod vidikovca Osluša, nalazi se uređeno poletište za ljubitelje paraglajdinga.

Manifestacija Drinska regata i ostale zanimljivosti

• Najstarija i najprivlačnija manifestacija u ovim krajevima jeste “Drinska regata”. Organizuje se u Bajinoj Bašti i pšredstavlja spoj tradicije sa savremenim turističkim trendovima. Regata počinje u Perućcu, a završava se nakon 25 kilometara u naselju Rogačice. Regata je iz godine u godinu sve popularnija, pa prelazi cifru od 10.000 učesnika. Drugi dan manifestacije se organizuje takmičenje u pripremanju riblje čorbe, koje se održava u Perućcu, pored reke Vrelo. Takođe, održavaju se i koncerti u okviru manifestacije, na izletištu Rača. Poslednji dan je spust Drnom, a u večernjim satima je Most fest na plaži Rača.

• Bašta fest predstavlja festival kratkog igranog filma. Održava se u Bajinoj Bašti. Počinje svakog prvog vikenda u julu i traje četiri dana.
• Ćirilična baština je festival posvećen srpskom jeziku i očuvanju ćirilice. Održava se u Bajinoj Bašti, svakog maja.
• Dani Rače se održavaju svakog oktobra, u manastiru Rača. Program obuhvata muziku, slikarstvo, književnost, glumu itd.
• Xross izazov je prva hard enduro trka u Srbiji. Postala je za kratko vreme najveći moto događaj u našoj zemlji. Održava se na Tari, Zlatiboru i Mokroj Gori, jer su ove planine bogate velikim brojem trasa i jedne su od najtežih u regionu.
• Tribalon trka je najnovija manifestacija kod nas. Održava se svakog maja i poseduje veliki broj prepreka. Trka je po terenu dužine od oko 20 kilometara i 1150 metara visinske razlike.

Smeštaj na Tari 

Planina Tara nudi veliki broj smeštajnih objekata i koliba, koje se nalaze među netaknutom prirodom. Svoj odmor možete provesti u naselju, ali i uz jezero ili u šumi, uživajući u komforu i divljini. Ukoliko ste u potrazi za smeštajem na ovoj prelepoj planini, kliknite ovde.

Ukoliko želite da pročitate još tekstova o drugim planinama u Srbiji, kliknite ovde.