Planina Rudnik je najviša planina Šumadije i nalazi se na oko 15 kilometara udaljenosti od Gornjeg Milanovca. Najviši vrh planine Rudnik i cele Šumadije je Cvijićev vrh, sa nadmorskom visinom od 1132 metara. Ranije je bio poznat i pod nazivom Veliki Šturac. Planina Rudnik ima čak 11 vrhova koji prelaze nadmorsku visinu od 1000 metara. Zanimljivo je da postoje dva vrha sa istim imenom, Javor. Imenom Rudnik, planina je nazvana zbog rude cinka i olova, koja se i dan danas eksploatiše. Najveće naselje na planini je Rudnik.
Planina Rudnik i njena priroda
Planina Rudnik predstavlja čvorište između slivova Zapadne Morave, Velike Morave i Kolubare. Ostaci vulkanizma su primetni na pojedinim delovima i po karakteristikama stenskih masa koje je izgrađuju. Rudnik je najsevernija vulkanska oblast u centralnoj Srbiji.
Veliki deo planine je pod šumom sa pretežno bukovim stablima, ali ima i hrasta, javora i mleča. Rudnik predstavlja hidrografski čvor u Šumadiji i razvođe između 3, gore pomenute, velike reke. Sa severne strane planinu opkoljava reka Jasenica, leva pritoka Velike Morave, sa zapadne strane izvorišni kraci Despotovice, leve pritoke Zapadne Morave, a sa južne i jugoistočne strane reka Gruža. Rudnik predstavlja izvorište najvećih šumadijskih reka, a pored pomenutih tu su i Lepenica i Rača. Obe su pritoke Velike Morave. Sve reke na ovom području pripadaju crnomorskom slivu.
Na samoj planini izvire veći broj manjih reka, koje se spajaju sa većim rekama u podnožju. Neke od tih reka su:
- Zlatarica – Izvire u samom naseljenom mestu Rudnik, zapadno od Cvijićevog vrha
- Srebrenica – Izvire istočno od Cvijićevog vrha, između vrhova Javor i Paljevine
- Jasenica – Izvire na severoistočnoj strani planine
- Brezovica – Izvire zapadno od naseljenog mesta Rudnik
- Gruža – Jedna od vodom najbogatijih šumadijskih planina. Izvire na južnim padinama planine Rudnik
Turizam – Planina sa velikim potencijalom
Planina Rudnik je veoma pogodna za razvijanje različitih tipova turizma. Poseduje izuzetnu šumovitost, prirodne staze zdravlja i blizinu velikim gradovima. Nalazi se na svega 100 kilometara od Beograda. Zahvaljujući velikom broju sunčanih dana, vazdušnom strujanju, visokoj jonizaciji vazduha, nezagađenoj prirodnoj sredini, još 1922. godine je Rudnik bio proglašen za vazdušnu banju.
Osim odmora i uživanja u šetnji, turisti mogu da se upuste u planinarenje i uspone na najviši vrh Šumadije, Cvijićev vrh i strmo vulkansko uzvišenje Ostrovice. Na ovom uzvišenju se nalaze ostaci Jerininog grada. Gradovi su ostaci turske varoši i tvrđave podignute na srpskom utvrđenju zvanom Rudnik, u kome je umrla Prokleta Jerina. Nedaleko odatle se nalaze i ruševine muslimanske bogomolje Mise. Ostrovica se nalazi odvojeno od glavne planinske mase na kojoj su ostali vrhovi.
Na planini su postojali i ostaci rimskog i srednjovekovnog rudarstva, ali su moderni kopovi uglavnom sve uništili. Za obilazak se preporučuju i obližnja istorijska mesta, kao što su Oplenac i Takovo, zatim manastiri Vraćevšnica, Voljača, Blagoveštenje i Nikolje. Okolina Rudnika pruža i mogućnost za lov na krupnu i sitnu divljač.
Planina Rudnik kao rezervat prirode
Između Cvijićevog vrha i vrha Javor, nalazi se rezervat prirode i prirodno dobro „Veliki Šturac“. Prvi put je stavljen pod zaštitu 1956. godine, kao strogi rezervat, površine 8 hektara. Spada u prirodna dobra prve kategorije, odnosno prirodno dobro od izuzetnog značaja.
Planina Rudnik je, zahvaljujući svom položaju i rudnim bogatstvima, imala veliki značaj kroz čitavu istoriju. Počeci vađenja rude datiraju još iz praistorije, a razvoj rudarstva započet je pod Rimskom upravom. Njegov razvoj samo je nastavljen u srednjem veku i savremenom dobu.
Vrhovi planine Rudnik
Planina Rudnik poseduje ukupno 18 vrhova. U nastavku teksta možete videti imena svih vrhova i njihovu nadmorsku visinu:
- Cvijićev vrh – 1132 mnv
- Mali Šturac – 1113 mnv
- Javor – 1107 mnv
- Molitve – 1096 mnv
- Banetov vrh – 1089 mnv
- Prlinski vis – 1058 mnv
- Paljevine – 1052 mnv
- Marjanac – 1028 mnv
- Tavan – 1007 mnv
- Bezimeni vrh (Javor ravan) -1006 mnv
- Bezimeni vrh (Javor ravan) – 1002 mnv
- Uvlaka – 958 mnv
- Javor – 927 mnv
- Kurjak – 924 mnv
- Suvi grmovi – 920 mnv
- Veliki laz – 909 mnv
- Gradina – 830 mnv
- Ostrvica – 758 mnv
U video prilogu ispod, pogledajte kako izgleda planina Rudnik na snimcima napravljenim iz džipa i iz vazduha:
Ukoliko želite da saznate ponešto o drugim šumadijskim planinama, kliknite ovde.
Ukoliko želite da saznate još informacija o šumadijskim planinama, kliknite ovde.
