Đavolja varoš je prirodni fenomen koji se nalazi na planini Radan. Preciznije, nalazi se na nadmorskoj visini između 660 i 700 metara, u Topličkom okrugu, u selu Đake, u dve jaruge: Đavolja jaruga i Paklena jaruga.
U blizini Đavolje varoši nalazi se Kuršumlija, a na udaljenosti od 90 kilometara je grad Niš.
Đavolja varoš je skup zemljanih kula. Na vrhovima kula nalaze se kamene kape. Visina kula dostiže od dva do čak petnaest metara, a širina od 0,5 do 3 metra.
Ovaj fenomen čine dve stotine zemljanih kula, tačnije, dve stotine i dve kule nastale dugotrajnim radom prirode, uticajem erozije vode i vetra.
Do zemljanih kula dolazi se pešačenjem. One su osvetljene led diodama, sa 28 različitih boja.
Do Đavolje varoši se stiže iz opština Kuršumlija, Lebane i Bojnik, ali najlakšim načinom se smatra planinarenje iz grada Lebane.
Turistički kompleks Đavolja varoš
Osim Đavolje varoši, unutar turističkog kompleksa nalaze se i:
- Veliki broj etno krčmi – Najveća atrakcija turistima jeste etno krčma „Dva ambara“. Nalazi se pored Žutog potoka, 2 kilometara od spomenika Đavolja varoš.
- Veliki broj ribnjaka
- Prolom banja – Banja koja je poznata ne samo kao lečilište, već i kao mesto za rehabilitaciju, rekreaciju, odmor i kongresni turizam.
- Lukovska banja – Nalazi se na nadmorskoj visini od 681 metar. Geografski položaj, nadmorska visina i priroda čine ovu banju klimatskim lečilištem za odmor, rekreaciju i oporavak.
- Okna saskih rudnika iz XIII veka – Mogu se videti i sa leve i sa desne strane.
- Crveno vrelo – Izvor mineralne vode u čijoj blizini se nalazi vidikovac sa kojeg se vide zemljane kule. Desno od ovog vidikovca je još jedan, viši vidikovac. Upravo ova dva vidikovca su mesta na kojim se može najbliže prići zemljanim kulama.
- Crkva Svete Petke – Podignuta je na temeljima crkve iz XIII veka. Crkva je sagrađena od drveta. Narodna verovanja kažu da se platnom nekoliko puta prelazi preko rane, zatim se isto to platno veže na neko mesto unutar crkve i bolest ostaje „vezana“ u njoj.
Izvori kisele vode na Đavoljoj varoši
Na Đavoljoj varoši se nalaze i dva poznata izvora izuzetno kisele vode:
- Izvor „Đavolja voda“ u Đavoljoj jaruzi. Karakteristike ovog izvora su hladna i ekstremno kisela voda sa veoma visokom mineralizacijom.
- Izvor „Crveno vrelo“ u blizini prvog vidikovca, 400 metara od prvog izvora. Nalazi se na aluvijalnoj terasi, to jest na ravnoj podlozi zbog čega se razliva u tankom sloju i otiče u korito Žutog potoka. Karakteristika je niska mineralizacija.
Voda sa ovakvih mesta je dobra za banjsko lečenje, ali se voda sa Đavolja izvora ne preporučuje za piće jer nije dovoljno ispitana. Sadržaj nekih elemenata kao što su aluminijum, gvožđe, kalijum, bakar, nikl i sumpor, je neuporedivo viši u odnosu na običnu pitku vodu. Tačnije, sadržaj tih elemenata je veći za 10 do 1.000 puta.
Đavolja varoš – Srpsko čudo prirode
Sličan fenomen Đavoljoj varoši postoji u SAD-u „Bašta bogova“ , a u Evropi postoji slična pojava na Alpima. Međutim, kule Đavolje varoši su neuporedivo veće, pa su samim tim najpoznatiji prirodni spomenik ove vrste u Evropi.
Prirodni fenomen Đavolja varoš je svrstan u Sedam srpskih čuda, a pripada kategoriji istorijskih i kulturnih spomenika Srbije.
Takođe, ovaj fenomen svrstan je i u sedam prirodnih mesta odabranih u akciji Turističke organizacije Srbije.
Lokalitet je stavljen pod zaštitu 1959. godine. Uredbom Vlade Republike Srbije, Đavolja varoš je proglašena za prirodno dobro od izuzetnog značaja. To se desilo 1995. godine. Đavolja varoš pripada prvoj kategoriji zaštite i ukupno je zaštićeno 67ha površine.
Đavolja varoš je bila jedan od 77 kandidata za sedam svetskih čuda sve do poslednjeg glasanja 2010. godine.
U videu pogledajte kako izgleda Đavolja varoš iz vazduha:
Narodna legenda o nastanku zemljanih kula Đavolje varoši
Stara narodna legenda kaže da su zemljane kule u stvari okamenjeni svatovi. Po nalogu Nečastivog, ljudi donose odluku da po svaku cenu venčaju rođenog brata i sestru. U to se umešala Božija sila, kako bi sprečila taj greh. Svatovi su bili okamenjeni i ostavljeni tu da svedoče da ni jedan greh neće proći nekažnjeno.
Takođe, veruje se da je Đavolja varoš mesto gde caruje mistika. Dokaz za to je crvena voda. Crvena voda je zapravo voda koja spira vegetaciju sa padine koja je crvene boje zbog primesa rude gvožđa.
Kako je nastala Đavolja varoš?
Područje na kojem se danas nalazi Đavolja varoš je pre par miliona godina bilo središte snažnih vulkanskih aktivnosti. Na tom mestu, mnogo godina kasnije, ljudi su uništavali šume i na taj način otvorili put razornom delovanju vode. Krupni komadi stena su štitili dublje i mekše slojeve zemlje od spiranja vodom i kišnih kapi.
Prva etapa – Zemljište se urušava erozijom i kišom. Na taj način nastaju piramide i kule.
Druga etapa ili „finalna obrada“ – Kape zemljanih kula ili kameni blokovi služe kao kišobrani. Međutim, između figura/zemljanih kula i dalje prolaze vodene bujice. Svojim prolaskom spiraju zemlju i time čine da zemljane kule vremenom postaju sve više.
Dejstvom prirodnih sila zemljane kule i piramide se još više istanjuju.
Đavolja varoš na mapi
Ukoliko želite da pročitate više tekstova o mestima koja možete posetiti u Srbiji, kliknite ovde.
